MADDELERİN ORTAK VE AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
Maddelerin Ortak Özellikleri
Maddelerin ortak özellikleri şunlardır:
- Kütle (m)
- Hacim (V)
- Eylemsizlik
- Tanecikli yapı
- Boşluklu yapı
Arkadaşlar, bu özellikler, bütün maddelerde bulunan sıradan özelliklerdir. Bu özellikler ile ilgili bilinmesi gereken şey şudur:
- Ortak özellikler, madde miktarına bağlı olarak değişen özelliklerdir.
Örneğin miktarı artan bir maddenin, tabi ki kütlesi de artar, hacmi de artar, eylemsizliği de artar, tanecik sayısı da artar, sahip olduğu boşluk da artar...
Şimdi bu özellikleri, lazım olan kadarıyla kısaca yakından tanıyalım:
Kütle (m):
- Tanımı: Değimeyen madde miktarıdır. Yani döküp saçmadan, maddeyi nereye götürürsek götürelim kütlesi hep aynı çıkar. "Kütle" kelimesini yazmak zor geliyorsa, onun yerine m harfi kullanabilirsiniz. Kütlenin sembolu m harfidir.
- Ölçümü: Kütle, eşit kollu terazi ile ölçülür. Hani şu iki kefeli olan teraziyle...
- Birimi: Arkadaşlar, kütlenin birimini gram (g) ve katlarıdır. Buraya lütfen dikkat. Bir sayının sonunda g (gram) veya kg (kilogram) varsa o sayı bir maddenin kütlesidir.
Hacim (V):
- Tanımı: Bir maddenin boşlukta kapladığı yerdir. "Hacim" kelimesini yazmak zor geliyorsa onun yerine V harfi kullanabilirsiniz. Hacmin sembolü V harfidir.
- Ölçümü: Düzgün bir geometrik şekle sahip olan maddelerin/cisimlerin hacmini, hacim formüllerini kullanarak hesaplarız. Bu formüller, geometri dersinin konusudur. Eğer, düzgün bir şekli yoksa, maddenin hacmini bir sıvı ve bir taşırma kabı yardımıyla hesaplarız.
 |
| Taşırma Kabı |
- Birimi: Hacmin sık kullanılan iki birimi vardır. Katıların hacmi genellikle m3 ve katlarıyla, sıvı ve gazların hacmi de genellikle Litre (L) ve katlarıyla hesaplanır. Bu birimler birbirine aşağıdaki eşitlikler yardımı ile çevrilir:
1 cm3= 1 mL
1 dm3 = 1 L
Eylemsizlik:
- Tanımı: Bir maddenin, konumunu koruma isteğidir. Yani hareket eden maddelerin hareket etmeye devam etmek istemesi, duram maddelerin de durmaya devam etmek istemesine eylemsizlik denir. Dünya ve bütün gök cisimleri, arkalarından iten bişey yokken, devamlı hareket etmektedir. İşte bunun sebebi eylemsizliktir.
 |
| Güneş Sistemi |
Tanecikli Yapı:
- Tanımı: Maddeler, aynı veya farklı atomlardan oluşmuştur. Tanecikli yapı derken kastedilen budur. Bir çay kaşığı suda bile, trilyon kere trilyonlarca su
 |
| Su molekküllerinin temsili gösterimi |
Boşluklu Yapı:
- Atomların büyük bölümü boştur.
- Atomlar arasında, büyük boşluklar vardır.
- Moleküller arasında büyük boşluklar vardir. Yani, maddeler aslında bom boştur!
Maddelerin Ayırt Edici Özellikleri
- Arkadaşlar; bir maddeyi, kendisini görmeden tanımamıza yarayan özelliklere ayrıt edici özellikler denir.
- Sıcaklık ve basınç değerleri değişmezse, saf maddelerin ayırt edici özellikleri de değişmez.
- Başlığından da anlaşılacağı gibi ayırt edici özellikler, maddeleri birbirinden ayırt edebilmemiz sağlar.
- Örneğin kaynama sıcaklığı (kaynama noktası) bir ayırt edici özelliktir. Saf suyun kaynama sıcaklığı normal koşullarda 100 derecedir ve koşullar değişmezse hep 100 derece olarak kalır.
- Örneğin etil alkolün kaynama sıcaklığı, normal şartlarda 78 derecedir ve şartlar değişmezse, etil alkol hep 78 derecede kaynar.
Nasıl ki boyları ile insanları birbirinden ayırt edemeyiz. Çünkü birçok insanın boyu birbirine benzeyebilir. İşte boy ve kilo gibi özellikleri insanların ortak özellikleri gibi düşünülebilir.
Fakat T.C. kimlik numarası ve parmak izi, her insan için ayırt edici bir özelliktir. T.C. kimlik numarasını veya parmak izini bilirsek bir insanın kim olduğunu da bilebiliriz. Maddelerin ayırt edici özelliklerini de böyle düşünmeliyiz.
Maddelerin ayırt edici özellikleri şunlardır:
- Özkütle (Yoğunluk - d)
- Çözünürlük
- Hal Değiştirme Sıcaklıkları (Erime Noktası, Kaynama Noktası)
- Özhacim
- Özısı (Isınma ısısı - c)
- İletkenlik
- Uzama katsayısı
- Genleşme katsayısı
- Esneklik
- Erime ısısı
- Buharlaşma ısısı
Şimdi özkütle ile başlayalarak, maddelern ayrıt edici özelliklerini yakından inceleyelim...
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder