Ünite I Ders_2 Kimyanın Temel Kanunları

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI

• Bilimsel yöntemin kullanılması, simyayı bitirmiş kimyayı başlatmıştır.
• Simya 1600'lü yıllarda bitmiş ve 1700'lü yıllarla birlikte kimya başlamıştır diyebiliriz.
• Kimyacıların yaptığı ilk çalışmalar arasında kimyanın temel kanunları vardır.
• Kimyanın temel kanunları, YGS'de soru çıkma ihtimali çok yüksek bir konudur.

Şimdi sırasıyla bu kanunları öğreneceğiz.

1. Kütlenin Korunumu Kanunu (Antoine Lavoisier)

• Antoine Lavoisier tarafından ortaya atılmıştır.
• Bu kanun, bütün fiziksel ve kimyasal tepkimelerde geçerlidir. (Radyoaktif tepkimelerde geçerli değildir.)
• Kanun şöyle der: Bir fiziksel veya kimyasal tepkimede, tepkimeye giren maddelerin toplam kütlesi, bu giren maddelerden oluşan ürünlerin toplam kütlesine eşittir. Başka bir ifade ile, madde yoktan var edilemez, var iken de yok edilemez.

Arkadaşlar bu kanun kütlenin korunumu kanunudur. Kütlenin sembolu "m", birimi de gram ve katlarıdır. Yani gramı koruyacaksınız. Kaç gram madde girdiyse o kadar gram çıkacak. Bazı arkadaşlar hacmi (litre), molü filan korumaya kalkıyorlar, boşuna yoruluyorlar!!!

2. Sabit Oranlar Kanunu (Joseph Proust)

• Joseph Proust tarafından ortaya atılmıştır.
• Bu kanun, bütün bileşiklerde geçerlidir.
• Kanun şöyle der: Bir bileşiği oluşturan elementler arasında sabit bir oran vardır. Yani elementleri kafamıza göre tepkimeye sokup bileşik üretemeyiz. Belli bir oranı gözetmek zorundayız.

Arkadaşlar; bileşik varsa sabit oranlar kanunu var demektir. Bileşik haricindeki maddelerde (element ve karışım) sabit bir oran aramak boşunadır.

3. Katlı Oranlar Kanunu (John Dalton)

• John Dalton tarafından ortaya atılmıştır.
• Bu kanun bileşik çiftlerinde geçerlidir. Katlı oranlar yasasına uymaları için bileşik çiftlerinin şu özellikleri taşımaları gerekir:


• İki çeşit elementten oluşan bileşikler olmaları gerekir. (AB, A₂B, A₃B₂ bileşikleri gibi)
• Her iki bileşik aynı element çiftlerinden oluşmalıdır.
• Bileşiklerin sadeleşmiş formülleri (kaba formül veya basit formül denir) farklı olmalıdır. (C₂H₄ ve C₃H₆ bileşiklerinin kaba formülleri aynı ve CH₂ şeklindedir. Bu yüzden bu iki bileşik bu kanuna uymaz.)
• Kanun şöyle der: Bileşik çiftlerindeki elementlerin birinin miktarı sabitken (eşitken), diğer elementin miktarları arasında katlı bir oran vardır.

4. Bileşen Hacim Oranları Kanunu (L. J. Gay-Lussac)

• L. J. Gay-Lussac tarafından ortaya atılmıştır.
• Gazların birbiriyle verdiği kimyasal tepkimlerde geçerlidir.
• Kanun şöyle der: Aynı koşullardaki gazların (aynı sıcaklık ve basıçtaki gazların), tepkimeye giren hacimleri katsayıları ile doğru orantılıdır. Yani, tepkimeye giren bir gazın, katsayısı diğerinin kaç katıysa, tepkimeye giren hacmi de diğerinin o kadar katı olacaktır.

5. Avogadro Hipotezi (Amedeo Avogadro)

• Amedeo Avogadro tarafından ortaya atılmıştır.
• Aynı koşullardaki (aynı basıç ve sıcaklıktaki) gazlarda geçerlidir. Burda gazlar arasında bir tepkime olması gerekmez. Eşit koşullardaki bütün gazlar için geçerli bir kanundur.
• Kanun şöyle der: Eşit koşullarda eşit sayıda tanecik içeren gazlar eşit hacim kaplar. Kısaca "eşit sayılar eşit hacimler" diye de ifade edilebilir. Taneceki sayısı derken molekül sayısı, soygaz ise atom sayısı kastedilir. 

sonraki ders için tıklayınız